-
1 место
1. спространствоурын, ер2. сопределённое пространство, предназначенное для кого-чего-л.урын3. сопределённое положение, занимаемое кем-л.урын4. сслужебное положениевазифа, урын5. собычно мн. местаместностьурын, ер, яҡ6. спредмет, вещь багажакиҫәк, төргәк, әйбер7. с мн. местапериферияурындарместа общего пользования — йәмәғәт файҙаланыу урындары (кухня, бәҙрәф һ.б.)
на месте — урынында, шул уҡ урында, шул уҡ ваҡытта
к месту; у места — урынлы, тейешле
не к месту; не у места — урынһыҙ, тейешһеҙ
не место: — 1) булырға ярамай
2) урыны түгел, ярамай; нет места; не должно быть места кому-чему — урын юҡ, урын булмаҫҡа тейеш
ни с места! — ҡуҙғалма!, тик тор!
с места (брать, взять) — шунда уҡ, бик тиҙ, һуҙмай, туҡталып тормай
на месте уложить (положить, убить) — шунда уҡ атып үлтереү
места себе не находить — үҙеңә урын тапмау, үҙеңде ҡайҙа ҡуйырға ла белмәү
на месте преступления (поймать, застать, накрыть и т.п.) — енәйәт өҫтөндә
с места в карьер — әҙерлекһеҙ, шунда уҡ, уйлап-нитеп тормаҫтан
-
2 выход
1. м см. выйти 1-3, 62. мместосығыу урыны, сығыу юлы, сығыу ишеге3. м перен.сығыу юлы, ҡотолоу юлы (сараһы)4. мколичество произведённого продуктасығыш5. мобнажение горных породсығыу, өҫкә сығыу (ҡалҡыу)дать (найти и т.п.) выход чему — юл ҡуйыу (табыу)
знать все ходы и выходы — бөтәһен дә белеп тороу, хәбәрҙар булыу
-
3 гнездовье
-
4 грибоварня
жбәшмәк ҡайнатыу урынытоҙлау һәм маринадлау урыны -
5 жильё
1. скеше йәшәгән (торған) урын2. с разг.жилищеторлаҡ, йәшәү (тороу) урыны -
6 кое-где
нареч.ҡайһы бер ерҙә (урында), ара-тирә, урыны-урыны менән -
7 кузница
1. жтимерлек2. жчего; перен., высок.сыныҡтырыу (әҙерләү) урыны -
8 местами
-
9 пекло
1. с; разг.зной, жараүтә ҡыҙыу, үтә эҫе2. с; разг. перен.ҡыҙыу барған урыны, ут эсеһуғыштың, бәхәстең һ.б. -
10 пост
I1. мһаҡ, пост2. мдолжностьэш урыны, урынIIмпостхристиан дине буйынса һөтлө һәм итле аш ашамай тороу -
11 слепой
1. прил.һуҡыр, күҙһеҙ2. в знач. сущ. м и ж слепой и слепаяһуҡыр3. перен.; прил.невежественныйтома наҙан, һуҡыр4. перен. прил.саф, эскерһеҙ, ихлас, һуҡыр5. прил.проявляющийся стихийнокөтөлмәгән, осраҡлы, стихиялы6. прил.нечёткий, неотчётливый – о буквах и т.д.асыҡ түгел, тоноҡ, бөләңгерт7. прил.тоҫмаллап башҡарылған8. прил.не имеющий выходасығыр урыны булмаған9. прил.без оконтәҙрәһе булмаған -
12 стоянка
1. жтуҡтау, туҡтап тороу, туҡталыу2. жместотуҡталыу урыны3. ждля транспортатуҡталҡа, туҡталыш4. жтора(лар)боронғо кешеләр торған урын -
13 точка
I1. жслед от прикосновения, уколатап, төрткө, тимгел2. жзнак препинаниянөктә, төрткө3. жместо в пространстве, на плоскостиурын, ер4. ж спец.нөктә5. жместо расположенияурын, нөктә6. ж в знач. сказ.; разг.конченовәссәләм, бөттөещё час поработаю и – точка — тағы бер сәғәт эшләйем дә – вәссәләм
точка в точку — теп-теүәл, тәңгәл генә (тура килтереү)
IIж см. точить 1-3 -
14 участок
1. мурын, өлөш2. мбүлем, биләмә, участка3. мучастка4. мурын, участка5. мтармаҡ, өлкә6. мбүлексә, участка -
15 ход
Iмдвижение; массовое перемещение рыбы в места нерестайөрөш, йөрөм, аҙым, барыу, юл; үрләү ваҡытыIIм перен.течение, развитие чего-л.барыш, үҫеш, ағышмвходюл, барыу юлы, инеү (юлы)IVмрабочая часть машины и др.тәгәрмәс, табан, ҡуласаVмв игресығыу, йөрөү, сығышVIм тех.работа машины, механизмаэшләү, барыу, йөрөшм перен.манёвр, приёмалым, ысул, юлмкоридор, тоннельүткәүел, үтеү урыны (юлы)на ходу: — 1) эшкә әҙер
2) барғанда, юл ыңғайында; своим ходом идти — үҙ йүнәлеше (ағышы) менән барыу
не дать ходу кому — кемгә юл бирмәү, ҡаршы төшөү
с ходу: — 1) барышлай, туҡтап тормай
2) шунда уҡ; быть в ходу — һорау ҙур булыу, ҡулланыуҙа (файҙаланыуҙа) булыу
-
16 бойня
мал һуйыу урыны -
17 абиссальный
спец.абиссаль...ы, тәрән, тәрән һыулы -
18 адмиралтейство
1. сиҫк.адмиралтействохәрби караптар төҙөү, ремонтлау һәм кәрәк-яраҡ менән тәьмин итеү урыны2. садмиралтействоРәсәйҙә һәм Англияла флот менән идара итеү органы3. садмиралтействоСанкт-Петербургта элекке хәрби флоттың баш идара йорто -
19 амфитеатр
1. мамфитеатрБоронғо Грецияла һәм Римда: баҫҡыс-баҫҡыс итеп эшләнгән ярым түңәрәк тамаша урыны2. м театр.амфитеатртамаша залының партеры артындағы баҫҡыс-баҫҡыс булып күтәрелгән ултырғыстар рәте һәм залдың шул ултырғыстар торған ярым түңәрәк өлөшө -
20 арена
1. жмайҙан, арена2. журын3. ж перен.арена, даирә, эш өлкәһе
См. также в других словарях:
тигезле-тигезсез — Урыны урыны яки вакыты вакыты белән тигез булмаган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төп — и. 1. Диңгез, күл, елга һ. б. ш. су астындагы җир. Җир өстендәге батынкы урын, чокырның түбәнге өлеше 2. Җир өстенә карата; ас, түбән, тирән. Берәр нәрсәнең асты тырнак төбе 3. Сыеклык, балчык, җир, вак масса һ. б. ш. ларның өске катламнарыннан… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
урында — Җирле оешмаларның үзендә (югары оешмалар катнашыннан башка) мәсьәләне урында хәл итү 4. Нәрсәнең дә булса аерым өлеше, җире 5. Китапның, әдәби яки музыкаль әсәрнең, пьесаның аерым бер өлеше, өзеге 6. Кемнең дә булса берәр өлкәдә башкарган эш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
учак — 1. Казан асты; мичнең казан астына ягыла торган урыны һәм шунда ягылган ут 2. Ачык җирдә янып торган утын, чыбык чабык һ. б. өеме 3. күч. Туган, туып үскән җир, йорт 4. күч. Җир асты байлыкларының күпләп чыгарыла торган урыны 5. күч. Нәрсәнең дә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ара-тирә — рәв. 1. Кайчак, кай арада, кайвакыт, вакыт вакыт 2. Урыны урыны белән, анда санда … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бәллү — Яшь баланы тирбәтеп йоклату өчен эшләнгән асма ятак яки йоклау урыны 2. күч. Нәр. б. барлыкка килгән урыны, туган җире, ватаны. БИШЕК СИРТМӘСЕ – Бишек элә торган нечкә озын сыгылмалы колга … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бишек — Яшь баланы тирбәтеп йоклату өчен эшләнгән асма ятак яки йоклау урыны 2. күч. Нәр. б. барлыкка килгән урыны, туган җире, ватаны. БИШЕК СИРТМӘСЕ – Бишек элә торган нечкә озын сыгылмалы колга … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
буын — 1. Сөяк һәм сеңерләр тоташкан, хәрәкәтчән, бөгелә торган урын 2. Сабакның, кәүсәнең яфрак яки ботак чыккан җирендә юанаеп торган урыны 3. Бер берсеннән буын белән аерылып торган өлешләрнең берсе 4. Үзара эзлекле бәйләнгән кисәкләрнең тоташкан… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җәйләү — 1. 1. Күчмә халыкларның җәй уздыру өчен төпләнгән урыны; җәйге тору урыны. Аерым кабилә кешеләре тупланып яши торган урын, авыл 2. Терлекләрне авылдан читтә, яшеллек мул булган урында яшәтү өчен корылган ферма. Болында яки урман аланлыгында… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
квартир — Торак йортның бер яки берничә бүлмәсе, кухнясы һ. б. булган бер өлеше. Гомумән тору урыны. Билгеле бер түләү шартларына килешеп, вакытлыча тору урыны … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
лапылык — Урманның куе урыны; җиргә егылган агачлары күп булган урыны … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге